Cây bìm bịp là một trong những dược liệu có giá trị cao trong những bài thuốc trị bệnh. Tuy nhiên không phải ai cũng biết đến công dụng đặc biệt này của cây bìm bịp. Bài viết này chúng tôi sẽ mang đến cho mọi người những thông tin hữu ích về những giá trị y học mà cây bìm bịp mang lại để có thể áp dụng trong cuộc sống thực tế.
Contents
Nguồn gốc xuất xứ
Cây bìm bịp có tên khoa học là Clinacanthus Nutans. Một loại cây thân thảo, phân bố nhiều ở một số quốc gia châu Á như Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc. Loại cây này được biết đến theo những bài thuốc và kinh nghiệm chữa trị dân gian dần dần được nghiên cứu trở thành một loại dược liệu trong nhiều bài thuốc cả đông và tây y. Nó còn có tên gọi khác như lá cầm, cây xương khỉ, cây ưu độn thảo, cây mảnh cộng.
Ở Việt Nam loại cây này phát triển khá mạnh, có thể bắt gặp ở nhiều nơi như trong vườn, ven đường, trong bụi cây rậm…và được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Đặc điểm hình dáng cây bìm bịp.
Cây bìm bịp thân thảo, thân nhỏ, chiều cao có thể từ 1-3m, mọc thành bụi. Cành cây mọc tỏa ra xung quanh tạo thành bụi bìm bịp rậm rạp.
Lá nguyên không xẻ thùy, thuôn dài từ 3-5cm dưới cuống nhọn, mặt trên có màu xanh thẫm, mặt dưới có gân, bóng nhẵn.
Hoa cây bìm bịp thường nở vào mùa xuân, hoa có màu đỏ hồng đặc trưng rất nổi bật, hoa rủ xuống ngọn dài 3-5cm.
Hoa tàn thì kết quả, quả của cây bìm bịp dạng nang khá nhỏ, dạng chùy dài từ 1-1.5cm, bên trong quả có chứa 4 hạt.
Hình ảnh cây bìm bịp thân thuộc với người Việt Nam nhất là vùng nông thôn, do thích nghi với điều kiện thời tiết khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mà cây bìm bịp phát triển nhanh, tươi tốt ở nước ta.
Phân biệt cây bìm bịp
Cây bìm bịp dễ nhầm lẫn với cây dâm bụt nhưng cây dâm bụt lá to hơn, hoa to đậm màu, thân cây dâm bụt cồn có màu tím lục, đặc biệt là cây này còn có nhớt khi bẻ hoa hoặc lá.
Loại cây này còn hay nhầm với cây hoàn ngọc: toàn bộ thân và lá bìm bịp đều màu xanh hoa đỏ nhưng với cây ngọc hoàn thì thân mềm và nhỏ hơn, lá ngọc hoàn dưới có màu đỏ thẫm,và đặc biệt là không có hoa.
Cây bìm bịp chữa bệnh gì?
Công dụng của bìm bịp thiết thực gắn liền với cuộc sống con người, ngoài có công dụng nhuộm màu khi nấu ăn giá trị lớn nhất mà cây bìm bịp mang lại là dược liệu quý trong y học.
Theo các nghiên cứu khoa học mới đây về các hoạt chất, tinh chất có trong cây bìm bịp có giá trị điều trị các loại bệnh như
- Flavonoid,Tanin: đóng vai trò là chất xúc tác giúp cơ thể hấp thụ được vitamin C có trong dinh dưỡng mỗi ngày, tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa và ngăn ngừa ung thư, khử các gốc tự do
- Glycosid: là hoạt chất đóng vai trò cải thiện sức khỏe tim mạch, cung cấp năng lượng cho tế bào
- Cerebrosid: hoạt chất này tham gia thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể
- Glycerol: có tác dụng thanh nhiệt, giải độc cơ thể
- Bên cạnh đó trong cây bìm bịp chứa nhiều khoáng chất, chất xơ, vitamin, chất béo hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, tăng cường các chất cần thiết cho cơ thể, tăng cường quá trình trao đổi chất giúp cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy sức sống.
Trong đông y giá trị dược liệu của cây bìm bịp đã được ứng dụng rất nhiều trong bài thuốc lưu truyền từ nhiều năm qua. Cây bìm bịp theo đông y chữa bách bệnh, cây có tính bình vị ngọt rất dễ uống và sử dụng. Nước từ cây bìm bịp như một loại nước thanh lọc giải nhiệt chữa mụn nhọt, vàng da. Không chỉ vậy người ta còn dung cây này như bào thuốc có tác dụng tránh đông máu, chữa viêm gan, xương khớp, tê bì chân tay, thiếu máu, bong gân..
Cách dùng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây bìm bịp
1. Cách dùng
Cây bìm bịp vì có vị ngọt nên khi sử dụng loại cây này khá dễ, cách chế biến, sơ chế thì vô cùng đơn giản.
Nấu nước uống: Cây bìm bịp phơi khô nấu nước uống hàng ngày vừa mát, vừa phòng bệnh hiệu quả, có thể kết hợp với một số các thảo dược khác để nâng cao hiệu quả mà mình mong muốn.
Ngâm rượu: Có thể dùng bìm bịp ngâm rượu để uống, để xoa bóp, việc ngâm trong thời gian dài sẽ giúp các tinh chất của bìm bịp có thể tan vào trong rượu nâng giá trị sử dụng nên rất nhiều.
2 Một số bài thuốc
Bài thuốc chữa bệnh xương khớp
Đau khớp do chấn thương, thoái hóa: dùng cây bìm bịp phơi khô kết hợp với các loại thảo dược từ thiên nhiên như đậu đen xanh lòng 12g , dây cây tơ hồng 10g, đương quy 12g, thục địa 16g…Sau khi rang đậu đen, dùng 1-1.5l nước nấu sôi các loại nguyên liệu lên rồi dùng uống hàng ngày. Cơn đau xương khớp sẽ nhanh chóng thuyên giảm.
Bài thuốc chữa viêm gan, vàng da
Kết hợp 10g bìm bịp, 20g râu ngô non, 15g cây trần bì , 15g lá vọng cách, 10g sâm đại hành sắc cùng 1,5 lít nước cho đến khi nước cạn còn khoảng 750ml. Nước uống từ những dược liệu tự nhiên dễ uống, thanh lọc cơ thể không lo bị nóng hỗ trợ điều trị các bệnh về gan rất tốt.
Bài thuốc hỗ trợ chữa bệnh trĩ.
Bạn đang bị cơn đau trĩ hành hạ, hãy tìm lấy cây bìm bịp lấy ra giã nhỏ và đắp vào búi trĩ thì cơn đau nhanh chóng sẽ được giải quyết.
Bài thuốc hỗ trợ bệnh nhân ung thư
Với bài thuốc này chúng ta có thể thực hiện theo nhiều cách khác nhau, có thể sử dụng cây bìm bịp tươi xay nhuyễn rồi uống trực tiếp nước cốt. Bên cạnh đó có thể kết hợp với cây xạ đen đun nước uống hàng ngày.
Các lưu ý khi sử dụng cây bìm bịp.
Cây bìm bịp khi sử dụng cần được sơ chế sạch sẽ, cây phát triển quanh năm nên dễ dàng tìm kiếm và thu hoạch. Bìm bịp khi thu hoạch rửa sạch, phơi khô và bảo quản trong điều kiện nhiệt độ thích hợp tránh ẩm mốc.
Sử dụng cây bìm bịp trong điều trị bệnh cần lưu ý một số các điều sau
- Không nên sử dụng cây bìm bịp với các loại thuốc tây y
- Không sử dụng cây bìm bịp cho phụ nữ có thai và đang cho con bú, người huyết áp thấp, người nhiều bệnh lý nền.
- Không quá lạm dụng bài thuốc và sử dụng cây bìm bịp trong thời gian dài dễ ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng
- Khi sử dụng nếu có bất kỳ khác thường, phản ứng như nôn mửa, dị ứng, đau bụng phải đến cơ sở y tế gần nhất
- Các bài thuốc nên sử dụng trong ngày tránh bị thiu, xảy ra các phản ứng khác.
Tóm lại mọi thông tin về các bài thuốc từ cây bìm bịp chúng ta phải có cách sử dụng hợp lý và thông minh, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế, bác sỹ để có hiểu biết và hiệu quả hơn khi sử dụng.
Cây bìm bịp từ lâu đã trở thành một vị thuốc quý, một nguồn dược liệu sẵn có và giá trị trong y học. Bài viết trên đã cung cấp cho mọi người kiến thức cơ bản về loại cây quen thuộc mà công dụng tuyệt vời của cây bìm bịp.
