Cây diệp hạ châu hay còn được gọi cây chó đẻ, cây chó đẻ răng cưa, cây chó đẻ thân xanh, cây cau trời…là một giống cây không còn quá xa lạ với người Việt Nam không chỉ bởi sự phổ biến dễ bắt gặp mà còn bởi những công dụng vô cùng có lợi cho đời sống cũng như việc chữa bệnh cho con người. Bài viết này chúng tôi sẽ làm cụ thể hơn về công dụng cũng như những bài thuốc từ cây diệp hạ châu.
Contents
Vài nét về cây diệp hạ châu.
Cây diệp hạ châu họ Thầu Dầu, có tên khoa học là Phyllanthus amarus Schumach & Thonn.
Hình dáng bên ngoài thì cây diệp hạ thảo có thân cao từ 30-60cm, toàn cây màu xanh nhẵn nhụi như một thảm cỏ xanh, tỏa ra các cành xung quanh thân.
Lá cây màu xanh mặt trên có màu đậm hơn so với mặt dưới , lá khá nhỏ, mọc khít thành đường hai bên, thuôn bầu dục dài 0.5-1.5cm.
Hoa nhỏ mọc dưới lá, thuộc loại hoa đơn tính cùng gốc nghĩa là hoa đực hoa cái mọc cùng gốc, có màu trắng. Quả nang hình cầu mọc sát dưới kẽ lá, bên trong có hạt ba cạnh. Chính vì đặc điểm mọc quả này mà giống cây này được gọi là diệp hạ châu.
Mùa hoa nở vào tháng 4 đến tháng 7 và sau đó kết trái
Phân bố cây diệp hạ châu.
Loại cây này xuất hiện nhiều ở các nước Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ, …những vùng nhiệt và cận nhiệt đới. Diệp hạ châu xuất hiện ở vùng đồi núi, nông thôn nơi có nhiệt độ thấp ở Việt Nam bởi đây là giống cây ưa ẩm, ưa bóng hay mọc lẫn trong các bụi cây ven đường, trong vườn nhà, ngoài đồng ruộng.
Thu hoạch và chế biến.
Cây diệp hạ châu có thể thu hoạch quanh năm, nhưng mùa hạ và mùa thu. Loại cây này tùy vào mục đích sử dụng khác nhau mà có thể dùng lúc cây còn tươi hoặc có thể thu hoạch về sơ chế, phơi nắng và bảo quản khô để dùng.
Tất cả các bộ phận của cây diệp hạ châu đều có thể sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Diệp hạ châu phơi ở nhiệt độ cao, có thể sấy, sao bàng để nơi kín, đảm bảo độ an toàn, tránh để nấm mốc ảnh hưởng đến chất lượng.
Thành phần cây diệp hạ châu
Theo những nghiên cứu khoa học của các chuyên gia về cây diệp hạ châu thì trong loại cây này chứa nhiều thành phần hóa học, có tác dụng rất tốt và là thành phần quan trọng trong điều trị các loại bệnh. Có thể kể đến như trong cây diệp hạ châu chứa rất nhiều chất thuộc các nhóm hóa học sau: Flavonoid(kaempferol, quercetin, rutin), Triterpen, Tanin(axit ellagic, axit galic), phenol. Đặc biệt là các axit hữu cơ: axit succinic, axit ferulic, axit dotricontanoic.
Công dụng của cây diệp hạ châu.
Theo Đông y, diệp hạ châu có tính bình, quy vào hai kinh Can và Phế, do đó có tác dụng sát trùng, tiêu độc, tiêu viêm, tán ứ, thông huyết nên được dùng phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh đau bụng, đau họng,viêm da, hậu sản, rắn cắn, sốt cao.
Trong y học hiện đại, công dụng của cây diệp hạ châu càng rộng hơn và khẳng định vai trò quan trọng trong điều trị các bệnh từ đơn giản đến phức tạp.
- Các thử nghiệm cho thấy chiết xuất bên trong diệp hạ châu có khả năng bảo vệ gan rất tốt, giải độc và giúp lá gan điều phối hoạt động là khá tốt.
- Rất nhiều sản phẩm ứng dụng và khai thác được ưu điểm từ loại cây này cho các sản phẩm có tác dụng thanh nhiệt, điều hòa giấc khỏe, tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ ăn ngon miệng.
- Chiết xuất cây diệp hạ châu có khả năng kháng khuẩn ngăn chặn sự phát triển và xâm nhập của tụ cầu vàng, vi khuẩn nấm, trực khuẩn mủ xanh, vi khuẩn coli.
- Điều trị các bệnh về đường tiết liệu, bệnh lậu, bệnh đái tháo đường.
Các bài thuốc từ cây diệp hạ châu
Chữa mụn nhọt, mẩn ngứa
Khả năng kháng khuẩn, kháng viêm của các hoạt chất có trong diệp hạ châu rất tốt. Khi bạn bị mẩn ngứa, mụn nhọt, mẩn ngứa thì sử dụng một nắm cây diệp hạ châu với một ít muối đem giã nhỏ. Thêm nước đun sôi để uống vào rồi vắt lấy nước cốt uống, bã đắp lên chỗ đau.
Bị viêm gan vàng da, viêm thận tiểu ra máu hoặc viêm ruột tiêu chảy, mắt đau sưng đỏ
Kết hợp cây diệp hạ châu với các nguyên liệu có sẵn từ thiên nhiên:Diệp hạ châu 40g, mã đề 20g, dành dành 12g. Sơ chế sạch và sắc nước uống hàng ngày, sử dụng thường xuyên để đạt hiệu quả cao nhất.
Chữa sốt rét
Diệp hạ châu có tính hàn nên có khả năng chữa dứt điểm bệnh sốt rét, nếu bạn bị bệnh hãy nhanh chóng tìm loại cây này để sử dụng và áp dụng bài thuốc kết hợp theo tỷ lệ sau: Diệp hạ châu 8g; thảo quả, dây hà thủ ô, lá mãng cầu ta tươi, thường sơn, dây gắm mỗi vị 10g; hạt cau, ô mai, dây cóc mỗi vị 4g. Đem sắc với nước và uống khi còn ấm, nhất là lúc lên cơn sốt. Tình trạng bệnh sẽ nhanh chóng thuyên giảm.
Bài thuốc cho người ăn không ngon miệng, đau bụng, nước tiểu sẫm màu.
Cây diệp hạ châu như đã đề cập thì có khả năng hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng cũng như cải thiện tình trạng mệt mỏi, ăn không ngon miệng và những bệnh về đường tiết niệu.
Sử dụng diệp hạ châu 1g, nhọ nồi 2g, xuyên tâm liên 1g, rửa sạch phơi khô rồi hãm nước uống hàng ngày thì các triệu chứng trên sẽ cải thiện rất nhiều.
Lưu ý khi sử dụng cây diệp hạ châu
- Không sử dụng cây diệp hạ châu cho phụ nữ đang có thai
- Việc sơ chế và kết hợp diệp hạ châu với bất kỳ dược liệu nào cần hết sức lưu ý và có tư vấn từ các chuyên gia.
- Không lạm dụng và sử dụng loại cây này trong thời gian dài vì dễ tổn thương những cơ quan nội tạng khác.
- Các thành phần trong cây diệp hạ châu có thể tác dụng ngược với các loại thuốc tây nên cần cân nhắc khi kết hợp chung
Cây diệp hạ châu có nhiều tác dụng và công dụng trong điều trị các loại bệnh được lưu truyền trong y học dân gian và có ý nghĩa đến tận ngày nay với các chứng minh khoa học. Các bài thuốc từ cây diệp hạ châu có hiệu quả cao cho người sử dụng tuy nhiên mọi thắc mắc, hướng sử dụng nên có sự tham khảo từ phía chuyên gia y tế để đạt hiệu quả tốt nhất khi sử dụng loại cây này.
